1900-1905 Kicken en shotten aan de Waal
De eerste drie zinnen in de inleiding van het jubileumboek `N.E.C. 1900-1950´ zijn zo prachtig en tegelijkertijd zo typerend voor onze club dat we jullie deze drie zinnen niet willen onthouden:
´Wij schrijven hier de geschiedenis van N.E.C. het vroegere EENDRACHT, dat werd opgericht in 1900. Mannen, eenvoudig van afkomst, eerzaam in het ambacht, arm aan goed en geld, maar edel van inborst, energiek van ondernemingszin, en daadkrachtig in doorzetten. Edelmoedig in offervaardigheid, en lankmoedig in de liefde voor hun zaak, DAT waren de oprichters van Eendracht.´
Deze drie zinnen zeggen eigenlijk al erg veel. Hardwerkende arbeiders die weinig te makken hadden, maar met een enorme dosis wilskracht het toch voor elkaar kregen om een heuse voetbalclub op te richten. Dat is simpel gezegd het verhaal over de oprichting van onze club.
Het begon allemaal in de benedenstad in een tijd waarin afkomst nog belangrijk was. Rijk en arm leefden in verschillende werelden en kwamen nauwelijks met elkaar in contact. Het “wie voor een dubbeltje geboren wordt, zal nooit een kwartje worden” was een spreekwoord dat in die tijd volledig op waarheid berustte. Voor de jongens uit de benedenstad die het nieuwe uit Engeland overgewaaide balspel wilden beoefenen, was het al in 1888 opgerichte Quick dan ook geen optie, omdat Quick een echte eliteclub was. Naast Quick was in die tijd alleen Velox aangesloten bij de Nederlandse voetbalbond. Behalve deze twee min of meer officiële clubs waren er nog vier andere clubs; Victoria, Voorwaarts en de studentenverenigingen Quick-step en Thor. De laatste naam is een korte benaming voor “Tot heil onzer ribbenkast.” Deze laatste vier clubs werkten wat onderlinge partijtjes tegen elkaar af.
In de benedenstad werd voetbal gezien als een spelletje voor hoge heren die tijd en geld genoeg hadden om tegen een balletje aan te trappen. Toch werd er met enige verbazing en interesse gekeken naar de jongens die op de Waalkade of de Grote Markt aan het voetballen waren. Of beter; die aan het “kicken en shotten” waren, want zo noemden de jongens uit de benedenstad zelf het spelletje.
Het vrijblijvend ballen kreeg een heel officieel karakter toen August Lodenstijn, Antoon Kuypers en Wouter van Lent op 15 november 1900 besloten om de voetbalclub Eendracht op te richten. De naam was afgeleid van een spreuk die te zien was op de poort bij de Grote Markt waarin Lodenstijn “Eendracht maakt macht” herkende, een spreuk die veel werd gehoord in socialistische kringen.
Geld om mee te doen aan een echte competitie was er nog niet, met als gevolg dat Eendracht de eerste jaren wat vriendschappelijke partijen en onderlinge trainingspartijtjes speelde. De Waalkade werd ingeruild voor het Gerard Noodtplein (bij de Oranjesingel) en later de Wedren, waar Victoria en een nieuwe club met de naam Wilhelmina meestal de tegenstanders waren.
In 1903 werd Eendracht een “echte” club en speelde het voor het eerst in competitieverband. Het eerste jaar werd Eendracht meteen kampioen van de Nijmeegse voetbalbond en promotie naar de tweede klasse van de toenmalige Gelderse voetbalbond was een feit. Maar het bleef niet bij dat ene kampioenschap, want de twee seizoenen daarna werden ook met een kampioenschap afgesloten. Vijf jaar na de oprichting al de nummer één van de Gelderse voetbalbond! Een unieke prestatie. Ondertussen was de club wederom verhuisd, en wel naar een terrein aan de Groenewoudseweg. Eerder werkte de club ook al tijdelijk wedstrijden af in Weurt. Vijf speellocaties in vijf jaar tijd, kon het erger? Ja!
1905-1910: In de Verhuiswagen en op naar de fusie!
In seizoen 1906-1907 kwam Eendracht uit in de Oostelijke tweede klasse van de KNVB, of eigenlijk nog NVB, omdat de voetbalbond nog niet koninklijk was in die tijd. Er volgde wederom een verhuizing. Eendracht ging spelen onder de Waalbrug aan de Lentse kant.
Het eerste jaar in de tweede klasse, seizoen 1907-1908, leverde een zesde plaats op. Stadgenoot Quick degradeerde uit de eerste klasse en dus leek voor het eerst de wedstrijd Quick-Eendracht op het programma te staan, ware het niet dat Quick dat met een slimme truc voorkwam. Er werd een fusie gesloten met Velox, dat net als Quick een beperkt ledenaantal kende en ook een matig jaar had gedraaid in de eerste klasse. De naam Velox verdween en de gefuseerde club ging onder de naam Quick verder. Al snel werd duidelijk dat veel oud-Velox leden zich niet thuis voelden bij het elitaire Quick en nog geen jaar later werd er een vergadering uitgeschreven om een nieuwe voetbalclub op te richten. Zo werd op 24 mei 1908 NVV Nijmegen opgericht. De club ging spelen op een terrein naast dat van Eendracht en zo had de heer Selbach dus opeens twee clubs op zijn grond en werden NVV Nijmegen en Eendracht buren van elkaar. Omdat bij hoog water het veld steeds blank stond en daardoor lang onbespeelbaar bleef, werd er al na één seizoen een nieuw speelveld gezocht en gevonden, ditmaal aan de Weurtseweg bij café Oost-Indië. Twee jaar zou het terrein van de heer Selbach thuishaven zijn voor Eendracht. Niet alleen de vele verhuizingen (we tellen inmiddels alweer de zevende speellocatie), maar ook de tegenvallende recettes zorgden ervoor dat de club in haar eerste jaren het hoofd maar net boven water kon houden. Positief was wel, dat ondanks alle tegenslagen het aantal leden toenam.
NVV Nijmegen had goede spelers en bestuursleden, maar omdat een aantal spelers vanwege opleiding of werk moesten verhuizen kon er geen goed elftal meer bij elkaar gebracht worden. Het voortbestaan van NVV Nijmegen kwam zo, na amper twee jaar, al in gevaar. De slimme bestuursleden zochten contact met Eendracht, een club die wel een beetje met NVV Nijmegen was te vergelijken. Ondanks een aantal tegenstanders uit beide kampen werd bij Egberts in de Molenstraat op 11 april 1910 de fusie tussen NVV Nijmegen en Eendracht een feit: De Nijmegen Eendracht Combinatie was geboren! Ondertussen was in het laatste jaar NVV Nijmegen verhuisd naar een redelijk goed veld achter hotel Mariënboom aan de Groesbeekseweg. NEC trapte daar op 17 april 1910 onder die naam voor het eerst af in een zwart shirt met in het midden een verticale rode en groene baan en een witte broek. De eerste wedstrijd, een oefenpot tegen DEC uit Amsterdam eindigde in 0-0.