1940-1945: Voetbal is geen oorlog
Voetbal en oorlog gaan niet samen. NEC werd wel tweede in seizoen 1940-1941 (weer achter Heracles), maar niemand die zich daar echt druk over maakte. Ook niet echt belangrijk was het veertig jarig jubileum van de club. Er was wel een jubileumwedstrijd waar Ajax met 4-1 werd verslagen. Het is ons niet bekend of dit Ajax in de sterkst mogelijke opstelling was, maar dat lijkt onwaarschijnlijk. Er was een receptie en een juniorentoernooi waar de eigen jeugd de eindwinnaar werd. Prijzen werden er ook behaald. NEC won het Rotterdamse zilveren bal toernooi, dat was trouwens nog geen Oostelijke club eerder gelukt.
In 1941 lukte het NEC ondanks alles toch om een buitenlandse trainer te halen. Weer een Hongaar: W. Halpern. Hij moest het gaan worden die NEC weer voetballend op het hoogste plan moest krijgen, maar zoals zo vaak bij deze mooie kreten bij een trainerspresentatie, lukte dat ook nu weer niet. NEC eindigde seizoen 1941-1942 diep in de middenmoot, terwijl stadgenoot Quick wel mee deed om het kampioenschap. Ondanks een 1-1 in de beslissingswedstrijd werd AGOVV kampioen (vanwege een beter doelsaldo in de competitie) en moest Quick genoegen nemen met de tweede plaats. Opvallend is wel dat de wedstrijd NEC-Quick op 29 maart 1942 voor het eerst in het Goffertstadion werd gespeeld.
De makers van clubblad hadden ondertussen ook erg veel moeite om het clubblad uit te kunnen blijven geven. Het geld was op, maar ook de voorraad papier verdween snel. Toch was er behoefte aan het clubblad en er kwam een initiatief om het clubblad op te nemen en af te spelen in het clubhuis. In het begin kwam er nog behoorlijk wat publiek op af, maar later zou ook het gesproken clubblad wegens gebrek aan belangstelling verdwijnen.
Seizoen 1943-1944 ging sportief gezien weer wat beter. NEC eindigde als derde, maar had waarschijnlijk wel een tweede plaats kunnen bereiken, wanneer de door oorlogsomstandigheden steeds weer uitgestelde wedstrijd tegen Tubantia uiteindelijk gespeeld zou zijn. Toch gebeurde dat niet, waardoor Go Ahead tweede bleef achter Heracles. Het jaar 1944 staat letterlijk in de stad gegrift. 22 februari 1944 was de dag van een opeenstapeling van fouten en verkeerde beslissingen. Geallieerde bommenwerpers op weg naar verschillende doelen in Duitsland moesten omdraaien. De bommen aan boord werden gebruikt om dan maar gelegenheidsdoelen aan te vallen. Door allerlei vreemde draaicirkels in de lucht dachten de piloten dat ze boven Kleef of Goch waren en ze vuurden hun bommen af op de keizerstad. De mensen in de stad die net weer het sein veilig hadden gehoord waren letterlijk en totaal overdonderd. Het hart van de stad werd compleet verwoest en er vielen bijna 900 doden. Uiteraard zag ook onze club de gevolgen van dit verschrikkelijke bombardement. Twee leden kwamen om, maar er waren ook enkele leden die een gedeelte of alles van hun huis(raad) kwijt waren geraakt. Er volgde een spontane actie, waarbij ook de clubkas niet gespaard bleef.Het zal niemand verbazen, maar trainer W. Halpern had niet echt aan de verwachtingen voldaan en dus kon NEC opnieuw op zoek naar een trainer. Door ervaring wijs geworden (de echte successen waren toch behaald door Nederlanders en niet door de vele buitenlandse trainers) contracteerde men nu J. Bijl uit Amsterdam. Toch viel de vierde plaats die uiteindelijk werd behaald in seizoen 1942-1943 weer tegen. Tegenvallend nieuws kwam er ook op het menselijk vlak: Mede-oprichter Wouter van Lent overleed op 30 januari 1943.
Trainer Bijl was er niet meer bij in seizoen 1944-1945. Niet vanwege teleurstellende resultaten, maar omdat het reizen haast onmogelijk was geworden. Oud-speler en bijna international B Van Der Sloot werd zijn opvolger. Een competitie was er niet dit jaar, althans geen officiële. Wel was er een plaatselijke noodcompetitie ingevoerd, waarbij de opbrengsten naar de getroffen clubs gingen. In september was Nijmegen echter frontstad geworden tijdens operatie Market Garden. Straatgevechten, brandhaarden en het angstaanjagende geluid van ontploffingen en schoten vulden de stad. NEC verloor bijna haar complete archief en al haar prijzen. Maar veel erger nog dan het verlies aan materieel was het verlies van mensenlevens. Negen leden van NEC kwamen om in deze periode. Toen in mei 1945 de oorlog echt voorbij was kon de schade worden opgemaakt. Behalve de bovenstaande gevolgen was ook het speelveld van NEC flink beschadigd. Tijdens operatie Market Garden had het terrein van NEC (inclusief de gebouwen) dienst gedaan als kampement. Er was enorm huis gehouden en het herstel zou niet alleen veel tijd, maar ook veel geld kosten. Het bestuur had al geruime tijd het idee om het complex anders in te richtten, maar men hoorde dat er bij de gemeente plannen waren om woningen te bouwen en dat het complex waarschijnlijk plaats moest gaan maken voor die woningbouw in de toekomst. De slechte huidige accommodatie in combinatie met mogelijke plannen van de gemeente leidde tot het plan om een geheel nieuw sportcomplex te bouwen.Hoewel dit natuurlijk niet in de papieren terug te vinden is, hadden we in seizoen 1944-1945 (en waarschijnlijk ook al eerder) twee penningmeesters. Niet omdat dit handig was, maar penningmeester H Brouwers zat in het verzet en hij had daarom ook vaak andere “werkzaamheden.” Zijn vader P Brouwers (ook geen onbekende voor de club) nam tijdens afwezigheid van zijn zoon de honneurs voor hem waar.
Het gemeentebestuur zag de noodzaak wel in dat NEC een nieuw onderkomen nodig had, maar zag niets in een nieuw complex zoals De Goffert. De bedoeling van de gemeente was duidelijk: Ze wilden dat NEC niet alleen dit jaar de Goffert zou huren nu de eigen velden onbespeelbaar waren. Nee, ze wilden een vaste bewoner voor De Goffert. Het stadion was in 1939 gereed gekomen, maar de gemeente had nog steeds geen vaste bespeler gevonden. NEC leek voor de gemeente de ideale kandidaat. NEC zag de voordelen ook wel in, zeker met de wedstrijden om het kampioenschap van Nederland nog in het achterhoofd. De overige elftallen moesten wel blijven spelen op de terreinen aan de Hazenkampseweg. Deze dubbele behuizing zorgde er natuurlijk wel voor dat de kosten stegen.
1945-1950: Die vervloekte Goffert!
Na de oorlog werd het voetbal weer opgepakt. Het ledental van NEC liep op tot 459 en ook het clubblad werd weer uitgegeven. De KNVB had natuurlijk wat meer tijd nodig om de competitie weer te starten net na de oorlog en daarom begon seizoen 1945-1946 drie dagen na ons 45 jarig bestaan. De kenners hoeven niet terug te gaan naar het eerste deel van deze geschiedsbeschrijving van onze club om te weten wanneer dit precies was. De eerste keer dat NEC het Oostelijk kampioenschap kon vieren was in het jaar voor de oorlog. Nu kon in het jaar na de oorlog ook weer de vlag uit, want NEC had het opnieuw geflikt!
Maar goed, het kampioenschap werd toch behaald, maar daar kwam wel het nodige geluk bij kijken. Go Ahead moest tegen Heracles op de laatste speeldag en wanneer Go Ahead zou verliezen, dan was NEC kampioen. De selectie van NEC was al klaar en wachtte de uitslag af in het bekende restaurant Atlanta. Toen er witte rook kwam uit Almelo vierde de selectie het kampioenschap met een lekkere maaltijd, gevolgd door een, zeer waarschijnlijk, prettig feest. Er volgde ook nog een receptie (dit keer was de burgermeester wel aanwezig) en er vond een groot feest voor leden plaats in de Vereeniging.Opvallend was dat NEC geen uitwedstrijd verloor. Alle wedstrijden werden gewonnen, op de wedstrijden tegen PEC, Enschedese boys en Quick na, die eindigden in een gelijkspel. Thuis was het allemaal een stuk minder. Vier keer werd er gelijk gespeeld en drie keer werd er thuis verloren, onder meer tegen Quick. Onder de supporters begon men naar oorzaken te zoeken en al snel werd de oorzaak gevonden: Spelen in het Goffertstadion bracht ongeluk en men verlangde weer terug naar de gezellige knusse accomodatie aan de Hazenkampseweg. De Goffert werd vervloekt! De liefde tussen NEC en het Goffertstadion was er dus zeker niet één van op het eerste gezicht.
Omdat de competitie zo laat was begonnen moest de kampioensronde van 10 wedstrijden in 30 dagen worden gespeeld! Zowel thuis als uit werd tegen Haarlem een 2-0 voorsprong uit handen gegeven, maar Haarlem had dan wel weer Kick Smit in haar gelederen. Tegen NAC en Ajax werd twee keer verloren. Thuis tegen Ajax werd het zelfs 1-6, waarbij de scheidsrechter wel heel erg op de hand van Ajax was (ja ook toen al!). Een overduidelijke handsbal van Ajax in het eigen strafschopgebied werd niet gezien, maar de buitenspelgoal die volgde werd wel goedgekeurd. Uiteindelijk werd het een nare schoppartij. In de kampioensronde won NEC één keer van Limburgia en Heerenveen, daarmee werd NEC voorlaatste, maar wel de nummer 5 van Nederland.
In seizoen 1946-1947 speelde NEC toch weer in het Goffertstadion, ondanks het negatieve gevoel dat bij veel mensen leefde. Tijdens de kampioensronde werd wel snel duidelijk welke voordelen het stadion had en daarom was de keuze om nog een jaar in de Goffert te spelen niet moeilijk. In augustus werd een historische wedstrijd gespeeld. Ondanks de sportieve rivaliteit werd een combinatieteam gemaakt van Quick en NEC. Dit combinatieteam zou gaan spelen tegen Curaçao. Het toonde de goede verstandhouding tussen beide clubs aan, ondanks dat de derby’s natuurlijk op het scherpst van de snede werden gespeeld. NEC-Quick won met 3-2 in het Goffertstadion dat met liefst 25.000 mensen bijna uitverkocht was. Trainer dit seizoen was oud-speler Bertus Schoester. Grote namen in het veld waren Van Spierenburg en Lakenberg. Ze werden uitgenodigd voor de Oranje-selectie die een oefenpot speelde tegen het Zweedse Malmö. Wim Lakenberg voldeed zo goed, dat hij geselecteerd werd voor het Nederlands elftal voor de wedstrijd tegen België. Nederland won met 2-1.
Een week later begon de kampioensronde met een wedstrijd tegen MVV. NEC won met 1-3, vooral door Lakenberg die een hattrick scoorde voor NEC. Thuis tegen MVV werd het 3-3. Tegen Heerenveen verloor NEC twee maal. Heerenveen legende Abe Lenstra scoorde vijf keer in de twee wedstrijden tegen NEC. Tegen BVV werd twee maal gewonnen en tegen Blauw wit werd twee keer gelijk gespeeld. De uiteindelijke kampioen werd Ajax. In Nijmegen won Ajax met 0-6, maar daar zaten weer twee overduidelijke buitenspeldoelpunten bij, die scheidsrechter Hofman natuurlijk niet gezien had (nee hè, niet weer). Ajax werd (zelfs zonder hulp) de terechte kampioen van Nederland. Het Heerenveen van Abe werd tweede en NEC mocht zich met trots de nummer drie van Nederland noemen!In de competitie begon NEC moeizaam met enkele nederlagen. Niet zo gek want drie goede spelers moesten meespelen met het Nederlands militair elftal en de KNVB verleende geen uitstel. Na vier punten uit vier wedstrijden begon NEC weer te winnen. NEC bleef verder ongeslagen en kon uiteindelijk opnieuw een kampioenschap vieren. Thuis bleef NEC ongeslagen, dus het idee van een vervloekte Goffert kon nu meteen de prullenbak in! De grootste overwinning dit seizoen was een 7-1 overwinning, tegen…..Vitesse! NEC speelde de laatste wedstrijd in Enschede. Al meteen na de wedstrijd die eindigde in 2-2 gingen honderden Nijmegenaren naar het station om de versierde trein met de kampioenen te verwelkomen. Tegen de tijd dat de trein aan kwam, stonden naar schatting 10.000 mensen op het stationsplein. De selectie trok in een grote koets door de stad. Na het diner met genodigden (waaronder het elftal van Quick!) werd er een heus bal gehouden tot drie uur in de nacht.
In seizoen 1947-1948 werd opnieuw ingezet op een kampioenschap, maar NEC leek wat overmoedig te zijn. Onderschatting werd gezien als de grootste oorzaak voor het tegenvallende seizoen dat NEC dit seizoen zou beleven. Maar misschien lag het ook wel aan het feit dat NEC weer in zee ging met een buitenlandse coach. De Engelsman George Charlton werd hoofdtrainer en Bertus Schoester ging hem assisteren. Het begin was nog goed met een gelijkspel tegen AGOVV en overwinningen op Enschedese boys, Vitesse, Heracles en Be Quick. Daarna kwam er onrust in het team en het bestuur zag zich genoodzaakt, ondanks allerlei pogingen om dat tegen te gaan, om vier spelers te verwijderen uit het team. Toen Wiskamp ook nog zijn been brak tegen Quick werd duidelijk dat NEC waarschijnlijk geen kampioenskandidaat meer was. NEC werd uiteindelijk zesde dat jaar.Nijmegen liep trouwens uit voor deze wedstrijden. In de 5 wedstrijden in de kampioenscompetitie kwamen net zoveel mensen als nu in 11 wedstrijden! Tijdens de wedstrijd tegen MVV zaten er 22.128 betalende toeschouwers in de Goffert en tegen Ajax was de Goffert met 29.535 betalende toeschouwers compleet uitverkocht. De penningmeester was er erg blij mee. Voor het eerst had NEC geen financiële zorgen meer!
Ondertussen werd er al veel gesproken over het zogenaamde stopperspilsysteem. Ajax, PSV, BVV en MVV hadden dit systeem al en hadden daar successen mee geboekt. NEC speelde nog steeds in het zeer aanvallende 2-3-5 systeem in een soort omgekeerde kerstboom. Pas vier seizoenen later, in 1951-1952, voerde NEC ook voorzichtig het stopperspilsysteem in.
Seizoen 1948-1949 kende een enorme terugval in het aantal leden tot 395. Assistent-trainer Schoester nam het roer al in november over van Charlton, omdat de Engelsman de club moest verlaten wegens ziekte van zijn vrouw. Het begin van dit seizoen was nog best redelijk, maar al snel werden veel, en vaak ook flinke, nederlagen geleden. NEC werd laatste en moest degradatiewedstrijden spelen. Het toeval wilde dat oud-trainer Bijl direct beschikbaar was en hij kwam ook naar De Goffert om te proberen NEC op het hoogste niveau te houden. Met trainer Bijl op de bank was NEC veruit de sterkste en daardoor bleef de club op het hoogste plan.
Gelukkig hoefde NEC in het jubileumseizoen (1949-1950) niet haar wedstrijden af te werken in de tweede klasse. Een jubileumjaar met een gouden randje werd het echter ook niet. Ondanks dat er niet onaardig werd gevoetbald. Grootste probleem was een gebrek aan scorend vermogen, want achterin zat het redelijk dicht. Het tweede werd wel kampioen, dus er viel toch nog wat extra’s te vieren.
Het vijftig jarig jubileum werd een stuk uitbundiger gevierd dan het zilveren jubileum. Op 14 november werd een borstbeeld onthuld van August Lodenstijn en 4 dagen later op de echte jubileumdag vond er een huldiging plaats op het stadhuis, waarbij de burgermeester en alle wethouders mooie woorden hadden voor het jubilerende NEC. Van de KNVB kreeg NEC een bondswimpel en namens de verenigde eerste klassers kreeg NEC fl 700 voor een nieuwe prijzenkast. Een grap ligt nu natuurlijk voor de hand, maar laten we dat deze keer maar achterwege laten. Op 19 november speelde NEC voor het grote jubileumfeest ook nog een jubileumwedstrijd. Landskampioen BVV was de tegenstander. Er werd slechts nipt verloren met 0-1